Aktualności - Listopad miesiąc wspomnień i zadumy
Ostatnia modyfikacja: 21. XI 2024
Wybierz jÄ™zyk: [ENGLISH] [SLOVENSKÝ]

Listopad miesiąc wspomnień i zadumy

21. listopada 2024 22:43

Brama cmentarza w JurgowieListopad jest miesiącem w którym wspominamy tych, którzy już odeszli z tego świata przed nami. O tych, którzy odeszli kilka lat temu ciągle pamiętamy. Tych którzy odeszli kilkanaście lat temu pewnie czasem wspomnimy, bo ciągle żyje wielu którzy ich pamiętają. Jednak jeśli minęło lat kilkadziesiąt to już wspomnienia są bardzo odległe. Z czasem coraz trudniej o kogoś kto znał te osoby i może coś o nich opowiedzieć.

Jurgów jest bardzo starÄ… miejscowoÅ›ciÄ…. Pierwsze informacje pochodzÄ… z roku 1546 – czyli w roku 2024 jest to 478 lat. PrzyjmujÄ…c, że jedno pokolenie to 20-25 lat Å‚atwo obliczyć iż Jurgów powstaÅ‚ co najmniej 20 pokoleÅ„ temu. Jego historia z perspektywy politycznej byÅ‚a bardzo skomplikowana. Jaka byÅ‚a z tej ludzkiej? Tutaj pewnie ile osób przynajmniej tyle opinii.

Ilu się zastanawiało w jakich różnych miejscach znaleźli się jurgowianie? Polska, Słowacja są dość oczywiste. Stany Zjednoczone pewnie niewielu zdziwią, bo to był dość oczywisty kierunek emigracji zarobkowej dla wielu. Jednak mniej oczywiste są Dania, Anglia, Australia czy Nowa Zelandia. Wielu też poległo w wojennej i powojennej zawierusze i spoczywają na Ukrainie, Włoszech lub w Belgii i pewnie w wielu innych miejscach.

W dzisiejszych czasach w Jurgowie występuje wiele różnych nazwisk, jednak nie o nich dzisiaj. Dzisiaj o tych, które zostały na przykład już tylko w przydomkach. Jakie to nazwiska? Kilka takich się znajdzie.

Załóżmy że jest rok 1860, jakie nazwiska wystÄ™pujÄ… w Jurgowie? Sporo jest tych, które wystÄ™pujÄ… również obecnie czyli np. Chowaniec, Gombos, MiÅ›kowicz, SoÅ‚tys, Wojtas. Różnica byÅ‚a taka, że w dokumentach zapisywane byÅ‚y „po wÄ™giersku” i tak Gombos zapisywano jako Gombosz, a Soltys jako Soltész. JeÅ›li chodzi o imiona to nie dość, że byÅ‚y zapisane po wÄ™giersku to jeszcze przetÅ‚umaczone! Nie znajdziemy wiÄ™c Wojciecha ale za to mamy imiÄ™ Béla. Podobnie nie bÄ™dzie Walentego a Bálint. Dodajmy do tego pismo odrÄ™czne i możemy zaczynać szukanie swoich przodków w dokumentach archiwalnych.

Przydomki w Jurgowie jeszcze ciÄ…gle majÄ… siÄ™ caÅ‚kiem dobrze, jednak czÄ™sto nie jest jasne skÄ…d siÄ™ wzięły. TrochÄ™ ze zdziwieniem znalazÅ‚em, że w spisie ludnoÅ›ci Jurgowa z 1869 roku figuruje nazwisko: Marfiniak, przydomek „Marfiniok” funkcjonowaÅ‚ przez dÅ‚ugie lata i osobiÅ›cie nie wiedziaÅ‚em skÄ…d siÄ™ wziÄ…Å‚. Podobna historia jest z przydomkiem „Myndros”, również on pochodzi od nazwiska! W roku 1869 Mendrosów (Mendros) w Jurgowie byÅ‚o caÅ‚kiem sporo. Innym nazwiskiem, które w Jurgowie przetrwaÅ‚o jako przydomek jest „KaÅ‚afut”. On też pochodzi od nazwiska. Kolejnym takim nazwiskiem jest Skovira (Skowyra).

WystÄ™powaÅ‚y też nazwiska, których o ile mi wiadomo w Jurgowie na tÄ… chwilÄ™ nie ma i tak np. wystÄ™powaÅ‚o nazwisko: Binek, Cikowski (ciÄ…gle wystÄ™puje w sÄ…siednich Brzegach), Dudek, Goryl, Hirschfeld, Höflich, Ivancsak, Karnafel.

W tamtym okresie, Jurgów posiadał również przysiółek, który już dzisiaj nie istnieje - było to: Solisko. Osada występuje jeszcze na mapie z 1913 roku. Są na niej zaznaczone zabudowania i przydrożny krzyż. Obecnie teren Soliska znajduje się tuż za granicą słowacką. Najbardziej popularnym nazwiskiem na Solisku było nazwisko Brija/Bryja. W okolicy Soliska po dziś dzień znajduje się Brijov vŕch. Innymi popularnymi nazwiskami na Solisku były: Silan, Mendros, Goryl i kilka innych mniej licznych.

Nazwiskami w Jurgowie zajmowaÅ‚ siÄ™ w latach 60-tych i 70-tych Jan PluciÅ„ski. PoÅ›miertnie jego praca zostaÅ‚a wydana w 1986 roku w książce „Zagadnienie z kultury Podhala Spisza i Orawy”, rozdziaÅ‚: „Przezwiska i przydomki w Jurgowie na Spiszu”, która zawiera również jego prace „DzieciÅ„stwo Spiszaka”.

Mam nadzieję, że chociaż trochę zachęciłem was do chociaż pobieżnego zainteresowania się swoją rodzinną historią, tą bliższą aby ją zachować dla potomnych i tą dalszą aby na nowo ją odzyskać. Do napisania tego tekstu skłoniły mnie już wstępne prace nad historią mojej rodziny, które odkryły wiele ciekawostek o których słyszałem po raz pierwszy.


 
 

(LS)

[Linki] [Historia strony] [Kontakty] [O stronie]

Jurgow.pl 1999-2024